Seminarie i.s.m. Fiscale hogeschool - Fiscale visitiatie, recht op privacy en het gegevensbeschermingsrecht

Sprekers: Jan Tuerlinckx en Winnie Milbou

Fiscale visitatie, recht op privacy en het gegevensbeschermingsrecht: wat kan en mag de fiscus doen?

Fiscale ambtenaren hebben onder bepaalde voorwaarden toegang tot de beroepslokalen van de belastingplichtige. Ze mogen er, onder meer, de boeken en bescheiden onderzoeken die zich in de bezochte lokalen bevinden. Over de omvang van dit recht worden de laatste tijd nogal wat vragen gesteld. 

Ons fiscaal wetboek laat toe dat overtredingen van de fiscale wet gesanctioneerd worden. Maar hoe ver reikt de bevoegdheid van de fiscale Administratie anno 2022? 

De bevoegdheden waarbij de administratie een massa aan gegevens kan inzamelen zijn de laatste tijd onder Europese druk immens toegenomen. In dit seminarie wordt nagegaan welke grenzen het recht op het privéleven en het gegevensbeschermingsrecht aan deze inzameling stelt. Het Europees Hof van Justitie heeft recentelijk nog geoordeeld dat de fiscus zich moet houden aan de gegevens-beschermingsregels. In het arrest gaat het Hof dieper in op de grenzen die de fiscus moet respecteren. 

Na verwoede pogingen om een bewaringsplicht voor elektronische communciatiegegevens in te voeren, heeft de wetgever via de Wet van 7 mei 2021 een nieuwe poging gedaan. Hierbij heeft ze getracht  om tegemoet te komen aan de grieven van het Hof van Justitie en het Grondwettelijk Hof. Zo worden de verzamelde datagegevens enkel ter beschikking gesteld van de autoriteiten die bevoegd zijn voor het opsporen en onderzoeken van inbreuken die strafrechtelijk gesanctioneerd worden. Wetende dat de administratieve sancties, opgesomd in het Wetboek van Inkomstenbelastingen, een strafrechtelijk karakter hebben, ontstaat de vrees dat de fiscus in de toekomst toegang zal krijgen tot de telecomgegevens van de belastingplichtige. Is dit überhaupt mogelijk? Is overleg met het Openbaar Ministerie nodig om toegang te krijgen tot de telecomgegevens? 

Als de fiscus toegang wil tot uw privéwoning of andere bewoonde lokalen is een machtiging van de politierechter vereist. Recentelijk heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat het onvoldoende gemotiveerde machtiging niet automatisch aanleiding geeft tot nietigverklaring van de daaruit voortvloeiende aanslagen zolang de controle plaatsvindt binnen de perken van artikel 319 WIB en artikel 63 WBTW. 

In navolging van het actieplan fraudebestrijding voorziet de Wet van 17 maart 2022 vanaf 4 april 2022 in een wettelijk kader om toe te laten dat bepaalde belastingambtenaren mee worden ingeschakeld in zogenaamde multidisciplinaire onderzoeksteams (MOTEM's).

• Wat is het doel van de MOTEM’s? Wanneer treden MOTEM’s in actie?
• Hoe zijn ze samengesteld? Wat zijn hun bevoegdheden en hoe ver reiken deze?
• Moeten de MOTEM’s toelating krijgen van het Openbaar Ministerie om onderzoeksdaden te stellen?
• Hebben ze een aanstellingsbrief nodig? 

Tijdens het seminarie krijgt u een overzicht van de actuele stand van zaken inzake de bevoegdheden van de fiscus tijdens een fiscale visitatie. Vragen die gesteld en aan de hand van actuele casussen uit de rechtspraak beantwoord zullen worden, zijn o.a.: 

• Wanneer kan de belastingadministratie overgaan tot fiscale visitatie? Moet zij vooraf verwittigen? Is de aanwezigheid van de belastingplichtige vereist? Is een aanstellingsbrief vereist? 
• Hoe verhoudt het fiscaal visitatierecht zich tot het boekenonderzoek van artikel 315 WIB waaraan de belastingplichtige zijn medewerking moet verlenen? 
• Mag de fiscale ambtenaar een back-up nemen van de computer van de belastingplichtige? 
• Waar ligt de scheidingslijn tussen het visitatierecht en het recht op bescherming van de privacy? Welke lessen kunnen getrokken worden uit recente rechtspraak van het Europees Hof tot bescherming van de Rechten van de Mens? 
• Mogen fiscale ambtenaren privélokalen betreden? Onder welke voorwaarden? 
• Kan een belastingplichtige zich verzetten tegen een beslissing van de politierechter die de belastingadministratie machtigt om privévertrekken te betreden? 
• Levert de visitatie van private lokalen geldig bewijsmateriaal op indien de belastingplichtige zelf de toegang heeft verleend? En wat als de toestemming is gegeven door een andere bewoner van de woning? Of door personeel? 
• Kan de belastingplichtige die vrijwillig bepaalde documenten heeft meegegeven of heeft laten meenemen, daarop achteraf terugkomen? Kan hij zijn instemming herroepen? 
• Is het fiscaal visitatierecht van toepassing in alle takken van het fiscaal recht? Zijn er verschillen? 
• Mag de fiscus het visitatierecht en het naar aanleiding daarvan verzameld materiaal aanwenden om andere belastingplichtigen te controleren of te belasten?
• Mogen er kasten worden geopend, of moet dit beleefd worden gevraagd en kan men weigeren?MEER INFO & INSCHRIJVEN: https://www.fhs.be/fiscale-visitatie-recht-op-privacy-en-het-gegevensbeschermingsrecht-wat-kan-en-mag-de-fiscus-doen