De grootste mijlpalen in ons leven gaan gepaard met het verdelen van eigendom.  Zorg ervoor dat ook uw noden en wensen de juiste juridische vertaling krijgen!

Vennootschap & scheiden

Scheiden onder het wettelijk stelsel 
Ann (44) is consultant – Bert (46) is bediende
Getrouwd onder het wettelijk stelsel Gescheiden na tien jaar huwelijk
Vennootschap is van Ann, alle aandelen staan op haar naam.

Ann en Bert leerden elkaar kennen op een feestje. Het klikte meteen. Al snel besloten ze om samen door het leven te gaan. Tenminste, dat was hun bedoeling toen ze elkaar drie jaar later eeuwige trouw beloofden. 
Ze lieten geen afwijkend huwelijkscontract opstellen dus trouwden ze automatisch onder het wettelijk stelsel. Dit stelsel wordt ook wel ‘gemeenschap van aanwinsten’ genoemd. 

Ann werkte keihard als consultant, Bert werkte als bediende. De eerste huwelijksjaren waren top. Maar al snel draaide alles om de carrière. Ann en Bert leefden op den duur niet meer met maar naast elkaar. 

Na tien jaar besloten Ann en Bert om uit elkaar te gaan. Ann heeft een vennootschap waarmee ze haar beroep als consultant uitoefent en waarvan alle aandelen op haar naam staan ingeschreven in het aandelenregister. 

‘In het wettelijk stelsel dekt het feit dat de aandelen op uw naam staan slechts een deel van de juridische werkelijkheid’.

In hoeverre kan de vennootschap na de scheiding een invloed hebben op de individuele situatie van Ann en Bert? 

Jan Tuerlinckx: ‘Een herkenbare situatie. Ook wij worden uiteraard met gelijkaardige scenario’s geconfronteerd. Hoe heeft Ann de vennootschap opgericht of verkregen? Het antwoord op deze vraag bepaalt de eigenaar van de aandelen: Ann of de huwgemeenschap van Ann en Bert? 

Wanneer behoren de aandelen tot het eigen vermogen van Ann? 

• De vennootschap werd door Ann opgericht of gekocht vóór het huwelijk.
• De vennootschap werd door Ann opgericht of gekocht tijdens het huwelijk met geld dat behoort tot het eigen vermogen van Ann (bijv. spaargeld van voor het huwelijk op een aparte bankrekening).
• De aandelen van de vennootschap werden geschonken aan Ann tijdens het huwelijk. Of ze erfde de aandelen.

Wat zijn de gevolgen tijdens het huwelijk? 

• De lidmaatschapsrechten (bijv. het stemrecht) en het vraagrecht op de algemene vergadering komen toe aan Ann.
• De dividenden komen toe aan de huwgemeenschap.
• Bij verkoop van de aandelen komt de verkoopprijs toe aan het eigen vermogen van Ann.

Wat als Ann en Bert scheiden? 

Jan Tuerlinckx: ‘De aandelen blijven tot het eigen vermogen van Ann behoren en niet tot de huwgemeenschap die verdeeld moet worden tussen Ann en Bert.
Ann hoeft de huwgemeenschap in principe ook geen vergoeding te betalen voor de waarde van de aandelen. Nu kan het wel zo zijn dat Ann zichzelf tijdens het huwelijk steeds een minimale bezoldiging toekende en geen of slechts weinig dividenden liet uitkeren. Zo stapelden de inkomsten van haar professionele activiteit zich stelselmatig op in haar vennootschap.  

De beroepsinkomsten van echtgenoten die gehuwd zijn onder het wettelijk stelsel komen nochtans toe aan de huwgemeenschap en zijn dus gemeenschappelijk. De beroepsinkomsten van Bert komen bijgevolg volledig toe aan de huwgemeenschap. Dat is niet zo voor de beroepsinkomsten van Ann. Enkel de (lage) bezoldigingen van Ann vallen in de huwgemeenschap. De inkomsten die ze binnen haar eigen vennootschap opstapelt, worden onttrokken van de huwgemeenschap. 

Bij een echtscheiding waarbij de huwgemeenschap wordt verdeeld, kan dit tot onbillijke situaties leiden. 
Vandaar de recente beslissing van de wetgever om hieraan tegemoet te komen. De echtgenoot met een eigen vennootschap is nu een vergoeding verschuldigd aan de huwgemeenschap ter waarde van  de nettoberoepsinkomsten die de huwgemeenschap redelijkerwijze had kunnen ontvangen als de profes-sionele activiteit niet binnen een vennootschap was uitgeoefend. 

Om de vergoeding enigszins te beperken kan Ann wel aangeven dat er in het belang van de vennootschap economische motieven waren om bepaalde reserves aan te houden in de vennootschap.’

Wanneer behoren de aandelen tot de huwgemeenschap van Ann en Bert? 

• De vennootschap werd door Ann opgericht of gekocht tijdens het huwelijk met geld dat behoort tot de huwgemeenschap (bijv. gespaarde beroepsinkomsten van Ann).
• Ann kan niet bewijzen dat ze de vennootschap tijdens het huwelijk oprichtte of aankocht  met eigen geld.

Wat zijn de gevolgen tijdens het huwelijk?

• De lidmaatschapsrechten (bijv. het stemrecht en het vraagrecht op de algemene vergadering) komen toe aan Ann.
• De dividenden komen toe aan de huwgemeenschap.
• Bij verkoop van de aandelen komt de verkoopprijs toe aan de huwgemeenschap. 

Wat als Ann en Bert scheiden? 

Jan Tuerlinckx: ‘De aandelen behoren tot de huwgemeenschap van Ann en Bert en moeten in principe verdeeld worden tussen Ann en Bert! Ann kan de aandelen behouden omdat deze op haar naam werden ingeschreven. Maar ze zal dan wel de huwgemeenschap moeten vergoeden met een bedrag ter waarde van de aandelen.’

Scheiden onder het stelsel van scheiding van goederen
Marjan (38) is verpleegkundige – Karl (40) is IT’er  
Getrouwd onder het stelsel van scheiding van goederen
Gescheiden na acht jaar huwelijk
Vennootschap is van Karl, alle aandelen staan op zijn naam

Marjan en Karl leerden elkaar kennen op een groepsreis door India. Vier jaar na hun eerste ontmoeting trouwden ze. Ze stelden een huwelijkscontract op en trouwden onder het stelstel van scheiding van goederen. 
De toekomst lachte hen toe. Jaren aan een stuk. Maar toen kwam een nieuwe liefde de huwelijksrust verstoren. Marjan begon aan een nieuw hoofdstuk in haar leven. Zonder Karl. 
Marjan werkt als verpleegkundige. Karl heeft een vennootschap waarmee hij zijn beroep als IT’er uitoefent en waarvan alle aandelen op zijn naam staan ingeschreven in het aandelenregister. 

Welke invloed heeft de vennootschap na de scheiding op de individuele situatie van Marjan en Karl?
Jan Tuerlinckx: ‘Heeft Karl de vennootschap opgericht of gekocht voor of tijdens het huwelijk? Dat speelt geen enkele rol als het om een huwelijk onder het stelsel van scheiding van goederen gaat. De aandelen zullen altijd van Karl zijn en blijven. 

Wat zijn de gevolgen tijdens het huwelijk? 

• De lidmaatschapsrechten worden door Karl uitgeoefend.
• De dividenden komen aan hem toe.
• Bij verkoop van de aandelen komt de verkoopprijs eveneens toe aan Karl.

Wat als Marjan en Karl scheiden? 
Jan Tuerlinckx: ‘Bij echtscheiding is er geen huwgemeenschap die tussen Marjan en Karl moet worden verdeeld. Karl behoudt gewoon zijn aandelen.’

Vennootschap &  onderhoudsuitkering  

Nathalie (48) is halftijds bediende - Jan (52) is pediater 
Getrouwd onder het stelsel van scheiding van goederen
Gescheiden na twintig jaar huwelijk Vennootschap is van Jan, alle aandelen staan op zijn naam.

Nathalie en Jan waren twintig jaar getrouwd. Totdat Jan op een dag besloot om er een punt achter te zetten. Een donderslag bij hel-dere hemel voor Nathalie. 
Jaren geleden besloot ze om halftijds te werken omwille van de kinderen. Jan was een succesvol arts. Dankzij haar beslissing kreeg hij meer ruimte om voor de carrière te gaan. En dat deed hij ook. 
Jan richtte een vennootschap op waarvan hij de enige aandeelhouder is. Welke invloed heeft de vennootschap na de scheiding op de onderhoudsuitkering?

Jan Tuerlinckx: ‘De echtgenoot die na de scheiding behoeftig is, heeft principieel recht op een onderhoudsuitkering die hij of zij kan vorderen van de echtgenoot die meer begoed of economisch sterker is. Dit principe geldt ongeacht het stelsel waaronder het koppel getrouwd was. 
De ‘staat van behoefte’ wordt bepaald door de inkomsten van de echtgenoten en de mogelijkheden die ze hebben om die inkomsten te verwer-ven. Er wordt eveneens rekening gehouden met een mogelijk aanzienlijke terugval in de economische toestand van de onderhoudsgerechtigde. 
De onderhoudsuitkering die de uitkeringsplichtige echtgenoot moet betalen, kan nooit hoger zijn dan een derde van zijn of haar inkomen. Het begrip ‘inkomen’ moet echter wel ruimer gezien worden dan enkel het loon dat deze echtgenoot ontvangt. Zo wordt bij het bepalen van de onderhoudsuitkering ook rekening gehouden met de voordelen in natura die deze echtgenoot verkrijgt dankzij zijn vennootschap. Dan hebben we het vooral over huisvesting en de bedrijfswagen. 

‘Zon op de trouwdag zou garant staan voor een gelukkig huwelijk. Dat kan. Maar zekerder is dat geïnformeerde verloofden zich heel wat ellende besparen. Ook bij een scheiding’

Om de onderhoudsuitkering te bepalen, kan de rechter ook rekening houden met de mogelijke bezoldigingen en dividenden die de uitkeringsplichtige echtgenoot redelijkerwijs kan ontvangen uit zijn of haar vennootschap, ook al is de werkelijke bezoldiging lager en worden er geen (of weinig) dividenden uitgekeerd. Er zal zeker rekening gehouden worden met deze potentiële inkomsten als de uitkeringsplichtige echtgenoot voldoende beslissingsmacht binnen de vennootschap heeft over de hoogte van de bezoldigingen en het dividendbeleid. 
Dit principe geldt evenzeer voor onderhoudsuitkeringen aan de kinderen.’ 

Vennootschap & erven

Vera (59) is lerares – Dirk (†) runde een aannemersbedrijf 
Samen hebben ze vier kinderen
Geen successieplanning 
Alle kinderen onverdeeld eigenaar van alle aandelen  

Dirk is eigenaar en zaakvoerder van een groot en succesvol bedrijf. Alles gaat goed totdat Dirk plots overlijdt. Dirk heeft bij leven geen successieplanning uitgewerkt. 
Zijn vier kinderen worden onverdeeld eigenaar van alle aandelen. En dat zorgt al snel voor spanningen. Omwille van verschillende visies op de toekomst van het bedrijf raken ze het niet eens over belangrijke beslissingen. De resultaten van het bedrijf gaan zienderogen achteruit. 

In hoeverre kan de vennootschap na het overlijden een invloed hebben op de nabestaanden?
Jan Tuerlinckx: ‘Familiale twistpunten tussen de erfgenamen kunnen ertoe leiden dat de goede werking van de vennootschap in gevaar komt. Wat soms zelfs leidt tot een faillissement. 
Dergelijke scenario’s kan u voorkomen door bijvoorbeeld de aandelen enkel na te laten (of bij leven te schenken) aan de kinderen die al actief waren in het bedrijf en interesse hebben in de voortzetting ervan. De andere kinderen kan u dan andere goederen schenken of nalaten. Zo worden alle kinderen toch gelijk behandeld. 
Als ouder kan u ook een neutrale zaakvoerder voorzien die het beheer van het bedrijf waarneemt bij uw overlijden.’

Jan Tuerlinckx: ‘Van zodra we de juridische bril opzetten, gaan levensmijlpalen zoals een huwelijk, een scheiding en een overlijden steeds weer over het verkrijgen en verdelen van eigendom. Regelt u niets, dan bepaalt het Burgerlijk Wetboek wie eigenaar wordt van uw vennootschap. Dit kan behoorlijk afwijken van uw specifieke wensen en noden. Vandaar het belang om u tijdig te informeren. Zo krijgen uw wensen de juiste juridische vertaling.’  

‘Als erflater kan u maar beter bezinnen voor u begint. Een doordachte toewijzing verijdelt veel familiale ontwrichting.’

Bron: In de praktijk | Bank J.Van Breda & C° | mei 2019