Het bezwaarschrift binnenstebuiten

Het bezwaarschrift is het kloppend hart van de fiscale procedure. Dat tonen statistieken zonder meer aan. Het administratief rechtsmiddel wordt vaak aangewend en is ook veel succesvoller dan de gerechtelijke procedure. Ondanks het feit dat bezwaarrecht al erg lang meegaat, is het tot nader order onderbelicht gebleven. 

Het bezwaarschrift is namelijk de sleutel die de poort opent richting de administratie. Het bezwaar moet worden uitgeput, het is immers een onontbeerlijke stap wanneer de belastingplichtige zich toch tot de rechter wenst te richten. De bezwaarprocedure kan een snelle en efficiënte oplossing van het fiscaal geschil betekenen.

Bovendien biedt het bezwaarrecht het recht aan de belastingplichtige om in een actieve dialoog met de fiscus te treden, daar waar een rechter in het gerechtelijke wetboek veeleer een passieve rol wordt opgedrongen.

Het doel van deze studiedag is het bezwaarrecht de aandacht te geven dat het al die tijd verdiende. Want, er valt veel meer over te weten dan wat de beperkte aandacht ervoor kan laten vermoeden.

U kan zich rechtstreeks inschrijven via NCOI Fiscaal informatief

Programma

Topic 1: Wie kan er bezwaar indienen?

• Belastingplichtige/belastingschuldige
• Feitelijk gescheiden echtgenoten
• Vennootschappen
• Mandataris

Wie kan een bezwaarschrift indienen? Heeft iedereen die aangesproken wordt tot de betaling van de belastingschuld ook het recht om bezwaar in te dienen? Deze topic neemt het toepassingsgebied van het persoonlijk recht om bezwaar in te dienen onder de loep. Vragen als het bezwaarrecht binnen de verschillende samenlevingsvormen, het bezwaarrecht van rechtspersonen en derden die aangesproken worden voor de belastingschuld, komen daarbij aan bod. Daarnaast verdient ook de mandataris aandacht. Het bewijs en de omvang van diens mandaat staan namelijk meer dan eens ter discussie, hetgeen nadelige gevolgen kan hebben voor de rechten van verdediging van de belastingplichtige.

Topic 2: Termijnen - uitputtingsvoorwaarde uitgediept

• Begin van de termijn
• Correlatieve overbelasting
• Omzetting ambtshalve ontheffing
• Bezwaar zonder aanslag vs. pretaxatiegeschillen
• Indiening van het bezwaar
• Verlenging aanslagtermijn
• Draagwijdte van het bezwaar
  • Verschillende aanslagjaren
  • Verschillende belastingplichtigen
  • Verschillende belastingen
• MAP
• Fiscale bemiddeling

In de fiscale procedure draait alles om termijnen. Het mag nog zo sterk gemotiveerd zijn, een procedurestuk staat of valt met de termijn waarbinnen het ingediend of opgestuurd wordt. Dit geldt overigens in beide richtingen. Belastingplichtigen dienen de nodige voorzorgen te treffen omtrent termijnen, maar ook de fiscus dient de spelregels te respecteren. Zo kunnen termijnen gelijktijdig opgevat worden als 'a blessing and a curse'.

Het bezwaarrecht heeft verschillende geheimen als het op termijnen aankomt. Onder deze topic zullen deze geheimen prijsgegeven worden.

Topic 3: Transparantie van en bij het bezwaar

• Vanuit het perspectief van belastingplichtige: ontvankelijkheidsvoorwaarden
  • Ondertekening
  • Motivering
  • Taal
  • Plaats
• Vanuit het perspectief van de administratie: behoorlijk bestuur
  • Hoorrecht
  • Inzagerecht
  • Openbaarheid
  • Kennisgeving
  • Onderzoeksbevoegdheid

Sinds de hervorming van de fiscale procedureregels, nu twintig jaar geleden, wordt de betwistingsfase bij de gewestelijk directeur, thans adviseur-generaal, niet langer beschouwd als een gerechtelijke procedure. Echter, ook een administratieve overheid dient enkele fundamentele principes na te leven in haar interactie met de burger. De rode draad in dit verhaal is transparantie. Belastingplichtigen hebben het recht te weten hoe hun aanslag tot stand is gekomen, want enkel zo kunnen ze zich beschermen tegen misstappen van de administratie.

Maar ook de fiscus verwacht enige transparantie en medewerking van de belastingplichtige. Dit gaat gepaard met voorwaarden waaraan cumulatief voldaan moet zijn, wil men dat de administratie überhaupt de grieven in het bezwaarschrift ontvankelijk en nadien gegrond verklaart. Een mandataris kan de belastingplichtige hierin bijstaan en wijzen op de eerder beperkte doch fundamentele verplichtingen die hij dient na te komen bij het indienen van een bezwaarschrift.

Topic 4: De beslissing

• Voorwaarden
• Motivering
• Sanctionering
• Draagwijdte
• Substitutie van motieven
• Verboden compensatie
• Hertaxatie

De adviseur-generaal zal finaal beslissen of het bezwaar al dan niet, geheel of gedeeltelijk, gegrond is. Hij dient hierbij echter rekening te houden met enkele inhoudelijke voorwaarden en, hoe kan het ook anders, termijnen. En hoewel zijn beslissing hoegenaamd niet het einde dient te zijn van de betwisting van de aanslag, mag de draagwijdte ervan ook niet onderschat worden. Deze topic gaat dieper in op de problemen die kunnen rijzen omtrent de beslissing van de adviseur-generaal en wat de belastingplichtige daarbij te winnen of verliezen heeft.

 Topic 5: Draagwijdte en gevolgen van de beslissing

• De rechtzetting
• Subsidiaire aanslag
• Vernietiging/ontheffing
• Uitvoering van de beslissing
• Interesten
• Invordering

De beslissing van de adviseur-generaal omtrent het bezwaarschrift is een cruciale stap in de fiscale procedure, daar de inhoud ervan de toon zal zetten voor het verdere verloop ervan. Onder deze topic wordt de mogelijkheid tot rechtzetting van de beslissing behandeld. Een nieuwe figuur in het fiscaal-procedurele landschap sinds mei 2018, die door iedere praktizijn gekend moet zijn.

Daarnaast ingegaan op de gevolgen van de bezwaarprocedure alsook de gevolgen van de beslissing op de interesten en de invordering van de belastingschuld.

De module wordt afgesloten met de mogelijkheid voor de administratie om een subsidiaire aanslag te vestigen en een korte bespreking van de gerechtelijke fase van de procedure.