“Je hoeft geen feminazi te zijn. Je moet enkel durven.”

Omdat er meer vrouwen dan mannen in de advocatuur actief zijn, zou je het haast vergeten: 100 jaar geleden konden vrouwen zelfs geen advocaat worden. Pas in 1922 konden die zich inschrijven aan de balie. Aan vrouwelijke confraters gelukkig geen gebrek meer maar als je gaat tellen hoeveel dames vennoot worden in een advocatenkantoor lijkt de vorige eeuw plots toch weer niet zo’n verre geschiedenis. Als uitzonderingen die deze regel bevestigen wijzen Claudia Van de Velde (Desdalex Advocaten), Kathleen De Hornois (Laga) en Charlotte Lardenoit (Tuerlinckx Tax Lawyers) hun jonge vrouwelijke confraters graag de weg richting partnerschap.

Het advocatenberoep mag dan wel vervrouwelijkt zijn, bij de doorstroming naar de top, merk je daar al veel minder van. De tijd dat het vrouwen, zoals de in advocatenkringen welbekende Marie Popelin, verboden werd om advocaat te worden, ligt gelukkig ver achter ons.  Er starten meer vrouwen dan mannen aan de balie maar het merendeel haakt na 6 tot 10 jaar af of stroomt niet door… Boven de 35 vermannelijkt het beroep opnieuw. En dat is jammer, gewoonweg omdat er daardoor goede talenten verloren gaan én omdat een evenwichtige combinatie van mannen én vrouwen onbetwistbaar een meerwaarde biedt voor ieder die het beroep van advocaat uitoefent én voor de klant.

Onze kinderen groeien vandaag op in een gelijkere samenleving dan in ‘On the basis of sex’, de must see-Hollywoodfilm die momenteel in de bioscoop loopt. In dit waargebeurde verhaal wordt Ruth Bader Ginsberg, de latere Rechter bij het Hooggerechtshof, aan het begin van haar carrière niet aangenomen op een advocatenkantoor met als argumenten dat de echtgenotes van de vennoten jaloers zouden kunnen worden en omdat ze net een week tevoren al een zwarte hebben aangenomen. Gelukkig kunnen we nu zeggen dat dit maar film is. Eén over het verleden bovendien.

En uiteraard hebben we niets tegen onze mannelijke collega’s en zijn we geen ‘feminazi’ omdat we dit signaleren en verandering willen brengen. “Die met kleine kinderen zijn geen vennotenmateriaal” en “je kan maar partner worden als je als laatste het licht op kantoor uitdoet”, of “het lijkt wel een escortebureau met al die vrouwen in één bureau”, … of we nu dertiger, veertiger of vijftiger zijn, schampere opmerkingen als deze hebben we alledrie al voor de kiezen gekregen. “Niks van aantrekken”, is onze boodschap. Maar het bewijst wel dat het absoluut niet overbodig is om naar aanleiding van Internationale Vrouwendag onze stem te laten horen en een open brief te richten aan iedereen die in deze professionele wereld opereert.

Dus als je ons vraagt of er heden ten dage nog wel een artikel nodig is op “Internationale Vrouwendag” waarin in het bijzonder de vrouwen worden aangemoedigd om hun dromen na te streven, dan zeggen we volmondig “ja”.

We vertrekken vandaag allemaal (zowel vrouwen als mannen) nog steeds te vaak vanuit de verkeerde premisse: Vrouwen geloven dat zij later het grootste stuk van de zorg voor het gezin zullen dragen. Daarnaast zijn zowel vrouwen als mannen er tegenwoordig van overtuigd dat vrouwen op dezelfde manier als mannen behandeld worden. In hun diepste zelf menen beiden dat er al gelijkheid is. Dit komt ook aan bod in het boek van onze confrater Dirk Van Gerven, Alle mensen zijn gelijk, ook vrouwen. Over gendergelijkheid in de professionele loopbaan[1], waarin hij het heeft over gendergelijkheid in de professionele loopbaan. Dirk Van Gerven verwoordt dit mooi in zijn boek : “Vrouwen en mannen hebben recht op een gelijke behandeling in de mate dat ze gelijk zijn, maar ook op een ongelijke behandeling in de mate dat ze ongelijk zijn. Omdat vrouwen en mannen verschillend zijn hebben ze het recht om als verschillend te worden erkend”.

Man en vrouw “zijn” inderdaad niet gelijk. Zij zijn gelijkwaardig. Nét zoals de ene man verschillend is van de andere man, speelt dit zeker op niveau van geslacht tussen man en vrouw. En dit maakt het debat net interessant én noodzakelijk. Beide sexen hebben elkaar nodig om de allerbeste dienstverlening te verschaffen.  Een mannenbataljon, noch een vrouwenleger alleen, zal het niet halen in de diverse wereld waarin we vandaag opereren. Reden waarom er steeds meer vrouwen zetelen in een raad van bestuur of waarom steeds minstens de helft van het andere geslacht deel dient uit te maken van een volksjury bij het Hof van Assisen.

Los daarvan zien we ook nieuwe uitdagingen waar vrouw én man mee worstelen in de huidige samenleving: want wat als vrouw én man samen een carrière ambiëren of wat met een éénoudergezin?  Gezinsverantwoordelijkheid is in dat geval beperkt tot wat men in het gezin ‘kan dragen’ bovenop hun professionele tijdsbesteding. In dat geval speelt gelijk ouderschapsverlof niet. Evenmin speelt een gelijke taakverdeling, daar deze onvoldoende zal zijn. Moet men dan een stap terug zetten? Neen. Delegeren en uitbesteden daar waar het kan is dan de boodschap.

Een visie, daar begint het mee. Ook in de professionele wereld zoals de advocatuur. Glasheldere afspraken – vergis je niet, in de eerste plaats – met jezelf, maar ook met je partner thuis en met je kantoor. Maak keuzes en volg die keuzes consequent. Laat het niet aan het toeval over. Spreek je ambitie uit en speel open kaart. In een kantoor dat zichzelf respecteert zal men het zeker op prijs stellen dat je van in het begin duidelijk bent dat je én een carrière ambieert én dat je kinderen wil. Want het is absoluut een misvatting dat kinderen een carrièrekiller hoeven te zijn. Hetzelfde geldt immers voor mannen die een carrière ambiëren en een gezin willen. Perfectionisme hoeft evenmin. Zonder te veralgemenen, maar vaak houden vrouwen zichzelf tegen uit schrik om de sprong te wagen of omdat ze te perfectionistisch ingesteld zijn. Ze werken doorgaans ook te weinig aan hun eigen PR en zullen vaak eerder voor het team gaan dan voor zichzelf.

Vertrek vanuit je eigen kracht en spiegel je niet aan anderen die bijvoorbeeld druk doen, veel vergaderen of als laatste op kantoor blijven. Zo is er ook niks mis mee om eerst aan je carrière te denken en ietsje later aan kinderen te beginnen als dit je ‘comfort’ geeft, en dat moet ieder voor zichzelf uitmaken. 

Vrouwen moeten durven!  Als ze bewust de sprong niet wagen, is dat prima, zolang het maar een bewuste keuze is. Zonder te veralgemenen, maar vaak zien we dat vrouwen niet durven.   

Onze kernboodschap aan de jonge maar ook iets minder jongere vrouwen:

1. “Make up your mind”. Weet wat je wil en ga daar consequent voor. Of je nu man of vrouw bent, durf voor je carrière te gaan maar dit moet wel een bewuste keuze zijn. Je moet bereid zijn om te gaan voor “the extra mile”.
2. Communiceer wat je wil duidelijk op kantoor en op het thuisfront;
3. Perfectionisme bestaat niet of is iets wat we onszelf “wijsmaken”. Niemand is superman of beter superwoman. Delegeer of besteed taken uit daar waar je kan/wil.

Of zoals de Engelse zakenman Richard Branson zou zeggen : “If somebody offers you an amazing opportunity but you are not sure you can do it, say yes – then learn how to do it later”.

[1] D. Van Gerven, Alle mensen zijn gelijk, ook vrouwen - Over gendergelijkheid in de professionele loopbaan, KnopsPublishing, 2016.