Er zijn de voorbije maanden heel wat vertragingsmanoeuvres uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) een onderzoek kon aankondigen bij de belastingplichtigen die voorkomen in de Panama Papers. Er zijn naar verluidt enkele tientallen Belgen uit de Panama Papers aangeschreven en er zullen snel nog meer aankondigingen volgen.

"De publieke opinie zou het ook niet gepikt hebben als de fraudeurs uit de Panama Papers nog even snel konden regulariseren."

Het permanente systeem voor fiscale regularisatie stond al in de steigers voor er een lijst opdook met begunstigden van schermvennootschappen in Panama. "Het ene heeft in feite niets te maken met het andere", reageert fiscaal advocaat Dave van Moppes van het advocatenkantoor Tuerlinckx. "Maar er zijn bepaalde politici die na de Panama-affaire gezegd hebben: die mannen mogen daar niet mee wegkomen. De publieke opinie zou het volgens die politici ook niet gepikt hebben als de fraudeurs uit de Panama Papers nog even snel konden regulariseren."

Met de val van Optima is een nieuwe beerput opengetrokken. Zo is eerder deze week naar buiten gebracht dat Optima zijn klanten liet geloven dat ze geld konden witwassen via de aankoop van een Luxemburgse levensverzekering. Het was een extra verkoopargument voor die levensverzekeringen. Van Moppes: "Ik heb de voorbije jaren veel klanten horen vertellen dat zij hun zwarte centen voor meer acht jaar in een levensverzekering konden verstoppen en ze er daarna wit konden uitnemen. Of Optima dit systematisch aan zijn klanten heeft wijsgemaakt, weet ik niet. Maar Optima was zeker niet de enige. Na zeven jaar kan de fiscus het zwarte kapitaal in principe niet meer taxeren. Maar vervolging voor de strafrechter voor witwaspraktijken blijft mogelijk." Op de vraag of politici best nog even wachten of er na het onderzoek van de BBI fiscale zondaars opduiken onder de klanten van Optima, antwoordde de Gentse BBI-directeur Karel Anthonissen via mail: "Dat zal zeker gebeuren."

Deelstaten versus federale staat

De Brusselse minister van Financiën, Guy Vanhengel (Open Vld), dreigt na de goedkeuring van de wet naar het Grondwettelijk Hof te trekken."Het huidige systeem is niet rechtvaardig voor Brussel. De inkomsten van de fiscale regularisatie gaan integraal naar de federale overheid. Maar in feite kan het ook over belastingen gaan, zoals de successierechten, die voor de gewesten zijn." Ook Waals minister van Begroting Christophe Lacroix (PS) liet al weten dat hij het systeem voor permanente fiscale regularisatie zou aanvechten.

Nochtans hebben fiscale advocaten gezegd dat dossiers waarin ontdoken successierechten aan bod kwamen, niet in aanmerking komen voor regularisatie. "Zonder samenwerkingsovereenkomst kan de federale overheid helemaal geen successierechten regulariseren, omdat dat een gewestelijke bevoegdheid is", zei de minister van Financiën, Johan Van Overtveldt, eerder deze week aan het persagentschap Belga. "Bovendien moeten alle inkomsten en kapitalen worden bewezen aan de hand van bankstukken en overlijdensaktes. Ik kan me moeilijk inbeelden dat mensen een strafrechtelijke inbreuk gaan riskeren door valse stukken of verklaringen voor te leggen."

Idealiter was er een voorafgaandelijk akkoord met de deelstaten over de regularisatie van ontdoken successierechten. Een akkoord met Vlaanderen lijkt voorlopig nog haalbaar. Wallonië en Brussel liggen dwars. Een bron op het kabinet Financiën heeft er nog altijd goede hoop op. "De PS zit in de Brusselse en de Waalse regering. De PS-kopstukken kunnen moeilijk vanuit de deelstaten een akkoord sluiten met de federale staat over de fiscale regularisatie. Dan kunnen ze geen oppositie meer voeren tegen deze wet op het federale niveau. Hopelijk kan er na enkele maanden wel over gesproken worden. De regularisatie van het kapitaal en de inkomsten met een erfenisluik zouden ook extra opbrengsten voor de deelstaten betekenen."

Het contactpunt regularisaties, een cel binnen de rulingdienst van de fiscus, staat in ieder geval klaar om in actie te treden. Er zullen een tiental mensen enkel en alleen op regularisaties werken, van wie de helft al ervaring heeft uit het verleden. Het contactpunt regularisaties heeft nog maar in 2016 de laatste dossiers over de twee laatste rondjes van fiscale amnestie afgerond.

"Er is een nieuwe ICT-tool ontwikkeld. Er heeft een selectie plaatsgevonden van nieuwe medewerkers. Vanuit het contactpunt zijn al veel voorbereidingen getroffen om de nieuwe regularisatiewet onmiddellijk uit te voeren zodra de wet is goedgekeurd", zegt Steven Vanden Berghe, de voorzitter van de Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken. "Tijdens de vorige regularisatieronde kon elke dossierverantwoordelijke ongeveer 20 dossiers per maand verwerken. Maar dat is sterk afhankelijk van de complexiteit van de dossiers die worden ingediend."

Protest oppositiepartijen

Bedoeling was dat de de plenaire Kamer donderdag zou stemmen over het wetsontwerp. Maar verschillende oppositiepartijen dienden voor de start van het vragenuurtje amendementen op de wettekst in en vroegen het advies van de Raad van State.

Om dat advies te vragen, moest de vraag gesteund worden door een derde van het aantal Kamerleden. Dat quotum werd vlotjes gehaald, waardoor de stemming weer eventjes wordt uitgesteld.

Dat Kamervoorzitter Siegfried Bracke daarop aankondigde een spoedadvies te vragen, viel niet in goede aarde bij de oppositie. Die haalde aan dat de Raad van State de tijd moet krijgen om een grondig advies uit te brengen en suggereerde dat gewoon kan worden gevraagd niet te talmen met het advies.

De Kamervoorzitter ging daar in eerste instantie echter niet op in. PS-fractieleidster Laurette Onkelix liet daarop verstaan dat er na een spoedadvies heel gemakkelijk opnieuw 50 parlementsleden kunnen worden gevonden om nieuwe amendementen aan de Raad van State voor te leggen. Na een tussenkomst van Open Vld-fractieleider Patrick Dewael, die suggereerde de Raad van State te vragen een grondig advies binnen een redelijke tijdspanne uit te brengen, kondigde Bracke evenwel aan bij het rechtscollege te zullen navragen "wat mogelijk is".