Voorgestelde wijzigingen in het gunstregime voor familiale vennootschappen: wat betekent dit voor uw successieplanning?

Voorgestelde wijzigingen in het gunstregime voor familiale vennootschappen: wat betekent dit voor uw successieplanning?

Successieplanning is voor veel bedrijvige families een essentieel onderdeel van vermogensbeheer. Het helpt om de familiale vennootschap met het nodige controlebehoud over te dragen aan de volgende generatie, waarbij tevens hoge erfbelasting wordt vermeden. In Vlaanderen bestaat al jaren een gunstregime in de schenk- en erfbelasting voor familiale vennootschappen. Dit regime biedt een vrijstelling van schenkbelasting of een verlaagd tarief bij erfenissen (3% in rechte lijn of 7% voor anderen). Het doel van dit gunstregime is de continuïteit van familiebedrijven beschermen en jobs veiligstellen.

Maar er staan veranderingen op til. In het programmadecreet bij de begroting 2026 stelt de Vlaamse regering voor om dit regime aan te passen. De reden: voorkomen dat residentieel vastgoed en bouwgronden binnen de vennootschap mee kunnen genieten van het gunstregime. Hieronder zetten we de kernpunten op een rij.

Hoe werkt het gunstregime nu?

Momenteel kunt u aandelen in een familiale vennootschap schenken zonder schenkbelasting, of laten erven tegen een laag tarief, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Naast een familiale participatie van minstens 50% (waarop ook weer uitzonderingen gelden), moet de vennootschap een zogenaamde ‘reële economische activiteit’ hebben. Dit wordt getoetst aan de hand van twee parameters: het onroerend goed op de balans en de personeelskosten in de resultatenrekening. Een vennootschap met teveel onroerend goed én te weinig personeelskosten wordt vermoed geen reële economische activiteit te hebben. De belastingplichtige kan in dat geval wel het tegenbewijs leveren, door bijvoorbeeld aan te tonen dat de vennootschap in kwestie wel degelijk een economische activiteit uitoefent (ondanks haar dikwijls aanzienlijk vastgoedpatrimonium).

Op die manier kunnen de aandelen van zogenaamde ‘hybride’ of gemengde vennootschappen vandaag toch van het gunstregime genieten. Een belangrijk voorbeeld in de rechtspraak is het zogenaamde ‘beenhouwersarrest’. Hoewel de slagersvennootschap in kwestie een aanzienlijk vastgoedpatrimonium had (de gezinswoning van de slagersfamilie, een tweede verblijf, verhuurde appartementen, bouwgronden, …) kon het gunstregime niettemin volledig worden toegepast omdat de vennootschap ook daadwerkelijk de activiteit van een slagerij uitvoerde.

Wat verandert er precies?

De regering wil het gunstregime beperken tot de daadwerkelijke bedrijfsactiviteit, zonder het gunstregime helemaal af te schaffen. Dit zijn de belangrijkste aanpassingen:

• Uitsluiting van residentieel vastgoed: Onroerende goederen die voor bewoning zijn bestemd (of die voor bewoning worden aangewend) vallen niet langer onder het gunstregime. Hetzelfde geldt voor bouwgronden. Dit wordt beoordeeld op alle niveaus, dus zowel op niveau van de eventuele holdingvennootschap als op niveau van de dochtervennootschappen waarin voor de holding voor minstens 10% participeert. De waarde van zulke onroerende goederen wordt uit de totale aandelenwaarde gefilterd, zodat u op dit deel de normale tarieven in de schenk- of erfbelasting betaalt.
• Verplicht verslag van een expert: Om de waarde van de aandelen en het aandeel residentieel vastgoed te bepalen, moet u een verslag laten opstellen door een bedrijfsrevisor (niet de commissaris van de vennootschap) of een gecertificeerd accountant. Dit verslag moet voorafgaand aan de schenking worden opgesteld en binnen de zeven dagen na registratie van de schenkingsakte worden ingediend bij de Vlaamse Belastingdienst. Bij erfenissen moet het verslag bij de aangifte nalatenschap worden gevoegd. Dit brengt uiteraard extra kosten met zich mee.
• Mogelijkheid tot aanvragen van een attest: U kunt het verslag van de bedrijfsrevisor (of gecertificeerd accountant) voorafgaandelijk voorleggen aan de Vlaamse Belastingdienst om zo bevestiging te krijgen over de gehanteerde waardering. U hoeft dit niet te doen, maar het biedt u wel zekerheid. Wordt uw verslag en de daarin opgenomen waardering aanvaard door de Vlaamse Belastingdienst, dan verkrijgt u een attest. Volgens het huidige ontwerpdecreet zal dit attest bindend zijn voor de Vlaamse Belastingdienst en dit zowel voor schenkingen als voor erfenissen. In geval van schenkingen zal het attest 60 dagen geldig zijn. Dit betekent dat u tot 60 dagen de tijd hebt om uw schenking uit te voeren eens u het attest verkregen heeft. Bij een erfenis moet u het attest aanvragen voor het verstrijken van de termijn van de aangifte nalatenschap.

Deze wijzigingen gelden voor alle schenkingen en erfenissen vanaf 1 januari 2026.

Voor schenkingen tot 31 maart 2026 zal er een overgangsperiode gelden: het verslag van de revisor of gecertificeerd accountant mag na de schenking worden opgesteld, met de schenkingsdatum als referentietijdstip voor de waardering.

Wat betekent dit voor uw successieplanning?

Als uw familiale vennootschap geen residentieel vastgoed of bouwgronden bevat, verandert er weinig – het gunstregime wordt gewoon toegepast zoals voorheen.

Heeft uw familiale vennootschap (of haar dochtervennootschappen) toch huizen, appartementen, bouwgronden, … dan zal een eventuele schenking of erfenis vanaf 1 januari 2026 tot hogere schenk- of erfbelasting leiden. Aandeelhouders van dergelijke vennootschappen zouden kunnen overwegen om alsnog te schenken vóór 1 januari 2026 om zo toepassing te kunnen maken van het gunstregime zoals het vandaag bestaat.

Voor wie reeds aandelen geschonken heeft gekregen of heeft geërfd met toepassing van het gunstregime, verandert er uiteraard ook niets.

Tuerlinckx Tax Lawyers helpt u graag met persoonlijk advies over uw successieplanning en kan u begeleiden met de overdracht van uw familiebedrijf. Neem contact op voor een analyse van uw vennootschap en een plan op maat.

Heeft u nog vragen over schenkingen, schenkbelasting of successieplanning in het algemeen? Aarzel dan niet om contact op te nemen met onze expert ter zake Mr. Dimitri Van Becelaere (dimitri.vanbecelaere@tuerlinckx.eu