Rechters mogen niet meer automatisch elk voorwerp dat verband houdt met een misdrijf verbeurd verklaren. Ze moeten ook mild kunnen zijn. Dat stelt het Grondwettelijk Hof in een verstrekkend arrest.

Een arrest dat het Grondwettelijk Hof deze week heeft geveld naar aanleiding van een banale drugszaak in Luik heeft gevolgen voor alle strafzaken. In die zaak had de politie een man betrapt terwijl hij wegreed van zijn vaste cocaïneleverancier. Bij het uitkammen van zijn auto vond de politie ook cocaïne. Omdat de auto is gebruikt voor het misdrijf, vroeg het parket de verbeurdverklaring van de wagen. Als de rechter de man veroordeelt, is die verbeurdverklaring onvermijdelijk. De strafwet verplicht alle rechters om alle zaken die hebben gediend om het misdrijf te plegen verbeurd te verklaren.

De man in Luik vroeg de rechter echter om zijn wagen toch niet verbeurd te verklaren. Hij zou daardoor een te groot financieel verlies lijden. De rechtbank van Luik lijkt daar oren naar te hebben gehad, maar blijft verplicht alle zaken verbeurd te verklaren die ‘het voorwerp van het misdrijf uitmaken, die uit het misdrijf voortkomen of vermogensvoordelen die rechtstreeks met het misdrijf zijn verdiend’.

Het Grondwettelijk Hof besluit nu dat de huidige wet en de verplichte verbeurdverklaring de Grondwet schenden. De rechters moeten rekening houden met de financiële toestand van de beklaagde als ze over zo’n bijzondere verbeurdverklaring oordelen. Ze mogen daar niet meer automatisch toe overgaan omdat het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ‘het ongestoord genot van ieders eigendom beschermt. Elke aantasting daarvan moet billijk zijn. Het arrest zal meteen een impact hebben op alle strafprocessen in ons land zodra het in het Belgisch
Staatsblad verschenen is. Er zijn geen gevolgen voor al uitgesproken vonnissen en arresten. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) laat het arrest nog analyseren.

‘Het Hof geeft met dit arrest onrechtstreeks ook een menselijker gelaat aan de fraudebestrijding’, stelt Dave Van Moppes van het fiscaal advocatenkantoor Tuerlinckx. ‘Dit arrest dwarsboomt de kruistocht die justitie en de Bijzondere Belastinginspectie zijn begonnen tegen oud zwart geld. Die vervolgingen gebeuren op basis van de witwaswet en dan moest de rechter de verbeurdverklaring toepassen, wat in de praktijk als mensonwaardig wordt beschouwd als het om zeer oude kapitalen gaat.’

Dave van Moppes in DE TIJD