HET ZIJN RARE TIJDEN. Er ontstaan nieuwe inzichten en concepten die onder de oppervlakte broedden, komen tot bloei, zelfs in de fiscaliteit. Daar manifesteert zich een bijzondere vorm van paternalisme, en deze keer niet alleen in België. Om bedrijven zuurstof te geven worden fiscale gunstmaatregelen in het leven geroepen. De teneur is dat die voordelen alleen mogen toevallen aan wie zich in het verleden loyaal heeft opgesteld tegenover de overheid.

HET KERNKABINET bereikte drie weken geleden een fiscaal dubbelakkoord dat als een ‘bazooka’ is omschreven. Opmerkelijk genoeg lijkt die alleen weggelegd voor ondernemingen met een oprechte vaderlandsliefde. Bedrijven met relaties in belastingparadijzen zou de regering het liefst uitsluiten van die steun, onder het motto ‘voor wat, hoort wat’. Zo dreigen ondernemingen voordelen mis te lopen zonder dat ze de fiscale wet hebben overtreden. Misschien kan dat ethisch verantwoord heten. Ethisch handelen kan worden samengevat als: het is niet omdat je het recht hebt iets te doen, dat je het ook bij het rechte eind hebt áls je het doet. In de fiscaliteit kan zo’n gedachte tegen de borst stuiten. Waarom zou je meer dan het minimum aan belasting betalen? Waarom zouden ondernemingen iets laten liggen waar ze recht op hebben?

EN TOCH ZIJN ER gegronde redenen om niet altijd het onderste uit de kan te willen halen. Ondernemingen varen immers wel bij een stabiel fiscaal klimaat. Dat kan er komen door een vooraf bepaalde koers standvastig aan te houden.

Ondernemingen winnen door een duurzaam belastingbeleid uit te stippelen. Het gaat er daarbij niet om heiliger te zijn dan de paus.
-  Jan Tuerlinckx

DE ONDERNEMINGEN KUNNEN zich in deze woelige tijden maar beter even bezinnen over een duurzaam belastingbeleid. Duurzaamheid betekent hier dat zij bereid zijn fiscaal niet het onderste uit de kan te halen, in ruil voor voordelen op lange termijn. Wie zonder nadenken op elke belastingoptimalisatie springt, springt meer dan eens mis. Zo hebben al heel wat ondernemingen liquiditatiereserves aangelegd en daarop anticipatief een kortingheffing van 10 procent betaald, zonder daar ooit van te kunnen genieten. Onoordeelkundige reorganisaties kunnen ondernemers de vrijstelling van meerwaarde op aandelen kosten bij een verkoop. Ook wie graag onverwachte belastingcontroles vermijdt en zich niet wil overgeven aan kostelijke en aanslepende discussies met de fiscus, is gebaat bij enige terughoudendheid. Dat de gemiddelde belastingdruk van een onderneming door de jaren heen bokkensprongen maakt, is niet minder dan een open uitnodiging aan de belastingadministratie om een grondige controle te doen. En ten slotte valt ook het reputatieverlies ten gevolge van een aanvaring met fiscus niet te overschatten.

ZONDER HET NOODZAKELIJK eens te zijn met de maatregelen die het kernkabinet heeft genomen, moet dit toch een eyeopener zijn. Ondernemingen winnen door een duurzaam belastingbeleid uit te stippelen. Het gaat er daarbij niet om heiliger te zijn dan de paus, wel om een langetermijnvisie te ontwikkelen met een oprecht eigenbelang op middellange termijn, zonder de afleiding van het snelle gewin. Crisissen zijn er om nieuwe inzichten te brengen.