ENKELE WEKEN GELEDEN kondigde minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) aan dat hij sneller dan Europa een nieuwe meldingsplicht voor accountants en belastingconsulenten zou invoeren. Hij wil de agressieve belastingplanningen aanpakken. Cijferberoepers gaan al gebukt onder een overlast aan meldingsplichten en controleopdrachten die niet rechtstreeks verband houden met hun kerntaken. De antiwitwaswetgeving vraagt hen dat ze zich gedragen als handlangers van de financiële recherche. De WCO-wetgeving schuift hen de taak van bewakers van de bedrijfseconomische continuïteit in de schoenen. En daarbovenop zouden ze dus ook nog moeten optreden als hulpcontroleur van het ministerie van Financiën.

De meldingsplicht voor agressieve belastingplanning is geen bedenksel van de minister van Financiën, maar komt uit de koker van de OESO. Die heeft in 2012 de strijd aangebonden tegen internationale belastingontwijkingen. De loopholes en de mismatches in de belastingwetgeving worden gezien als een schier bodemloze fiscale trukendoos, om met winstverschuivingen zo min mogelijk belasting te betalen. Het actieplan dat de OESO in 2012 boven de doopvont hield, kreeg de naam Base Erosion and Profit Shifting (BEPS).

HET BEPS OMSCHREEF agressieve belastingplanningen oorspronkelijk als het kunstmatig verschuiven van winsten naar gunstigere belastingregimes. Maar al snel verbreedde de definitie tot handelingen die in strijd zijn met de geest van de fiscale wet. Die omschrijving valt moeilijk met nog meer wolligheid te omhullen. In Europa, dat verantwoordelijk is voor de invoering van de wetgeving, kan die wolligheid op veel bijval rekenen. De Commissie omschrijft het begrip als het profiteren van technische details of incongruenties tussen belastingstelsels om de belasting te verminderen. Er is een veelheid van verschijningsvormen. Ook de Europese Commissie duidt “het ingaan tegen de geest van de fiscale wet” als een wezenskenmerk aan. Wat die geest is, moeten de lidstaten intern bepalen. Vooralsnog is er dus nog geen duidelijke definitie van het begrip agressieve belastingplanningen.

De accountants en de belastingconsulenten stellen hardop de vraag hoeveel meldingsplichten hun beroep nog kan verdragen.

De invoering wordt een hele uitdaging voor Europa. De heilige graal van de Europese Unie is de eengemaakte vrije interne markt, inclusief het recht over de grenzen heen belastingzaken op de meest gunstige manier te organiseren. Dat zal onvermijdelijk een spanningsveld creëren.

BELGIË HEEFT EEN AANTAL belastingregelingen die erg nuttig kunnen zijn in de hocus pocus van de internationale belastingoptimalisatie, zoals de notionele-intrestaftrek en de gunstregimes voor intellectuele-eigendomsrechten. Bovendien staat België weinig kritisch staat tegenover het vrijstellen van buitenlandse inkomsten. De internationale gemeenschap zou graag zien dat België kritischer omgaat met de vrijstelling van roerende voorheffing op dividenden en inkomsten uit hybride leningen, en dat we meer controleregels zouden invoeren. De technici bereiden zich maar beter voor op vergaande tests naar de begunstigde eigenaars en gecompliceerde antimismatchregelingen.

ONDER DE MELDINGSPLICHT voor agressieve belastingplanningen vallen onder meer accountants, belastingconsulenten en advocaten die hun cliënten assisteren bij complexe grensoverschrijdende financiële schema’s of onderdelen ervan, en waarvan wordt aangenomen dat ze tot belastingontwijking aanleiding kunnen geven. De verzamelde fiscale informatie zal België driemaandelijks uploaden in een gecentraliseerde database. Zo wordt fiscaal relevante informatie automatisch internationaal uitgewisseld. De betrokken landen kunnen dan sneller, makkelijker en met meer kennis van zaken structuren en optimalisaties tegen het licht houden.

De meldplicht moet uiterlijk midden 2020 in werking treden. Europa draagt de lidstaten op dat ze efficiënte, proportionele en ontradende straffen opleggen aan de beroepsbeoefenaars die de rapporteringsverplichtingen niet respecteren. Waaruit die moeten bestaan, laat Europa over aan de lidstaten. De accountants en de belastingconsulenten stellen hardop de vraag hoeveel meldingsplichten hun beroep nog kan verdragen. Je zult maar belastingadviseur zijn anno 2020.